Europejski Tydzień Świadomości Dysleksji

W dniach 06.10.2025 – 12.10.2025 r. po raz kolejny obchodzimy w naszej szkole Europejski Tydzień Świadomości Dysleksji.

Październik jest miesiącem, w którym od wielu lat Europejskie oraz Polskie Towarzystwo Dysleksji zaprasza do udziału w akcji społecznej, której celem jest przypomnienie, że wśród nas – naszych kolegów, podopiecznych są także uczniowie o specyficznych potrzebach edukacyjnych. 

Celem przedsięwzięcia jest:

• podnoszenie stanu świadomości w zakresie dysleksji wśród nauczycieli, rodziców i uczniów;
• propagowanie modelu szkoły przyjaznej uczniom z dysleksją poprzez uwrażliwienie na potrzeby i trudności dzieci z dysleksją;
• stwarzanie optymalnych warunków rozwoju uczniom ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się;
• „odczarowanie” słowa dysleksja i ukazanie, iż nie stanowi ona przeszkody do osiągnięcia sukcesu.

Tydzień Świadomości Dysleksji stanowi dobrą okazję do tego, aby dowiedzieć się lub przypomnieć sobie, czym jest dysleksja. Otóż Międzynarodowe Towarzystwo Dysleksji podaje, iż „Dysleksja jest specyficznym zaburzeniem w uczeniu się o podłożu neurobiologicznym. Charakteryzuje się trudnościami w adekwatnym i/lub płynnym rozpoznawaniu słów oraz słabymi zdolnościami dekodowania i poprawnego pisania.” 

Dysleksja rozwojowa obejmuje wszystkie powyższe aspekty. Objawia się ona trudnościami w czytaniu i pisaniu, które są uwarunkowane neurologicznie. Charakteryzuje się dużym stopniem zróżnicowania indywidualnego. Słowo „rozwojowa” oznacza, że symptomy występują u ucznia na każdym etapie rozwojowym, a trudności nie pojawiają się nagle i występują w nasilonym stopniu od początku nauki szkolnej. Z kolei określenie „specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu” oznacza, że występują one u dzieci o prawidłowej inteligencji.

U podstaw dysleksji leżą zaburzenia i opóźnienia rozwoju, za które winą obarczane są geny, hormony, zmiany struktury mózgu i mikrouszkodzenia (np. przy porodzie).

Zaburzenia w dysleksji mogą dotyczyć: 

• funkcji percepcyjno-motorycznych (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (integracji percepcyjno-motorycznej);
• funkcji językowych;
• pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej);
• lateralizacji;
• orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.

Kiedy trudności w czytaniu i pisaniu trwają długo i nasilają się, na podstawowe zaburzenia nawarstwiają się zaburzenia wtórne: 

• emocjonalne (reakcje nerwicowe);
• motywacyjne (zniechęcenie, utrata wiary w swoje możliwości).

Wpływają one negatywnie na procesy poznawcze (uwaga, pamięć, percepcja) i są przyczyną niepowodzeń szkolnych. 

Nie można rozpoznać dysleksji rozwojowej, gdy trudności w czytaniu i pisaniu:

• są jedynie wynikiem złego funkcjonowania narządów zmysłu (niedosłuchem lub wadą wzroku);
• należą do zespołu symptomów inteligencji niższej niż przeciętna, niepełnosprawności intelektualnej;
• są skutkiem schorzenia neurologicznego (mózgowe porażenie dziecięce, epilepsja);
• są wyłącznie wynikiem zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego.

Niestety, nadal dość często spotykamy się z krzywdzącymi opiniami na temat uczniów borykających się ze specyficznymi problemami w nauce czytania i pisania. Dlatego też warto pamiętać o tym, iż dysleksja to mistrzyni paradoksów.

Przez ostatnie dziesięciolecia narosło wokół niej wiele mitów. Jednym z nich jest przekonanie, że dysleksja dotyka dzieci mniej zdolne od innych. A przecież nawet wśród ludzi sławnych i wybitnych nie brakuje osób z dysleksją. Możemy znaleźć je w świecie nauki, muzyki, kina, malarstwa, polityki, a nawet w literaturze. Mitem jest zatem przekonanie, że dotyka ona osoby mniej zdolne od innych. Owszem, wpływa na umiejętności czytania, pisania i ortografii, ale nie zmniejsza inteligencji ani potencjału jednostki. 

Tegoroczne obchody Europejskiego Tygodnia Świadomości Dysleksji odbywają się pod hasłem: „Dysleksja - od opinii do człowieka”. Warto zatem zastanowić się, co kryje się za tym sformułowaniem, co ono oznacza.

Po pierwsze, patrząc z perspektywy edukacyjnej, czyli od dokumentu do indywidualnych potrzeb:

• Opinia z poradni to formalny dokument, który wskazuje na specyficzne trudności ucznia, np. zaburzenia funkcji poznawczych czy percepcyjno-motorycznych, dysleksję, dysgrafię bądź dyskalkulię. 
• Hasło przypomina, że uczeń to nie tylko przypadek z opinii, ale żywy człowiek – z emocjami, talentami, aspiracjami i godnością.
• Chodzi o to, by nie sprowadzać ucznia wyłącznie do diagnozy i zaleceń, ale traktować je jako punkt wyjścia do indywidualnego podejścia, wsparcia i zrozumienia jego sytuacji.

Po drugie, patrząc z perspektywy relacji i empatii, czyli od schematu do uważnego spojrzenia:

• Hasło nawołuje do przekraczania etykietek – „dyslektyk”, „uczeń z opinią”, „z problemami” – na rzecz pełniejszego, ludzkiego spojrzenia na dziecko.
• Wzywa nauczycieli, pedagogów i społeczność szkolną do zbudowania relacji z uczniem, nie tylko realizowania zaleceń z dokumentu.
• Zawiera przesłanie: Najpierw zauważ człowieka, potem zajmij się jego trudnościami.

I wreszcie, po trzecie, patrząc z perspektywy społecznej i równościowej, czyli od stygmatyzacji do akceptacji:

• Dla wielu uczniów „opinia” może być piętnem – czymś, co ich odróżnia od rówieśników.
• Hasło może jednak zachęcać do tego, by nie wstydzić się opinii, ale traktować ją jako narzędzie wsparcia, nie stygmatyzacji.
• Zawiera przesłanie: Nie oceniaj ucznia przez pryzmat jego trudności, ale szukaj jego mocnych stron i potencjału.

Tegoroczne motto ETŚD przypomina, iż dokumenty to tylko narzędzia, a człowiek – uczeń – jest najważniejszy. Podkreśla, że za każdą opinią psychologiczno-pedagogiczną stoi konkretna osoba – dziecko, które czuje, marzy, stara się, które nie zawsze ma łatwo, ale każdego dnia podejmuje wysiłek, by być coraz lepszym. Opinia nie definiuje zatem człowieka. To tylko narzędzie, które ma pomóc – nam, nauczycielom, wychowawcom i rodzicom – lepiej go zrozumieć i wspierać.

Drodzy Uczniowie!

Z okazji Europejskiego Tygodnia Świadomości Dysleksji zapraszamy Was do wzięcia udziału w dwóch akcjach. Pierwsza z nich to „Tydzień z ruchem”. W pliku zamieszczonym poniżej znajdziecie przykłady różnorodnych ćwiczeń, które – systematycznie wdrażane – pozwolą Wam na lepsze codzienne funkcjonowanie.

Tydzień_z_ruchem 

Druga akcja pod hasłem: „Sprawdź się! – trening czyni mistrza…” skierowana jest szczególnie do tych, którzy borykają się z trudnościami w poprawnym pisaniu i chcieliby utrwalić znajomość zasad ortograficznych w praktyce, a także sprawdzić swoją wiedzę z nauki o języku i potrenować usprawnianie funkcji poznawczych czy percepcyjnych w zaciszu domowego ogniska.
Poniżej link do prezentacji zawierającej ćwiczenia interaktywne w ramach tejże akcji:  https://view.genial.ly/6155db029926f10dff23de02/horizontal-infographic-review-sprawdz-sie-trening-czyni-mistrza

Zachęcamy Was również do zapoznania się z prezentacją multimedialną, która będzie wyświetlana w tym tygodniu w czasie długich przerw na parterze segmentu E, obok biblioteki szkolnej. 

W swoich codziennych zmaganiach z dysleksją pamiętajcie o słowach Miguela de Molinosa: „Z kamieni rzucanych ci po drodze pod nogi zbuduj schody, które poprowadzą cię jeszcze wyżej."

Aneta Ambroży